มีหนังสือหลายเล่มที่ฉันอ่านแล้วรู้สึกเหงา อาจจะเพราะบรรยากาศในเล่ม อารมณ์ของนักเขียนที่พาไหลไป คำ/ประโยคที่นักเขียนใช้ หรืออะไรก็แล้วแต่ หนึ่งในหนังสือที่อ่านแล้วเหงาฉันยกให้ My best friend is me (ชีวิตมันสั้นเกินกว่าจะไปเรียนเยอรมันคนเดียว) ของพวงสร้อย อักษรสว่าง โดยสำนักพิมพ์ SALMON เล่มนี้บรรจุเข้าไปด้วย

ฉันรู้จักเยอรมันพอๆกับที่หลายคนรู้ นั่นคือรู้จักเพราะสงครามโลกในตำราเรียน, รู้จักเพราะการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ยิวของผู้นำเผด็จการอย่างอดอล์ฟ ฮิตเลอร์ รู้จักในฐานะแชมป์ฟุตบอลโลกชาติล่าสุด และรู้จักประเทศนี้ดีขึ้นอีกนิดเพราะหนังสือเล่มนี้

เริ่มแรกที่อ่านฉันรู้สึกว่าเนื้อหาในหนังสือเล่มนี้คล้ายตั้งใจจะเขียนถึงการผจญภัยตัวคนเดียวในเยอรมนีของพวงสร้อยในฐานะนักเรียนทุน แต่เอาเข้าจริงก็มีหลายประเด็นที่ถูกกล่าวถึง ทั้งเรื่องเรียนในภาษาที่ไม่ได้ตั้งใจมาเรียนแต่แรก, การปรับตัวเข้ากับคนต่างชาติต่างวัฒนธรรม, การเอาตัวรอดในต่างแดนฐานะพนักงานพาร์ตไทม์ของร้านอาหารไทย, เป็นนักท่องเที่ยวในบางหน และนักสังเกตการณ์ในบางที

แม้พวงสร้อยจะไม่ได้บอกชัดเจนนักว่าได้เรียนรู้อะไรจากการไปเรียนที่ประเทศเยอรมนี แต่สิ่งหนึ่งที่เธอได้รับแน่ๆคือประสบการณ์ที่หาไม่ได้จากที่อื่น โดยเฉพาะมุมมองเกี่ยวกับสงครามกลางเมืองผ่านซากกำแพงเบอร์ลินที่เคยกั้นคนเยอรมันฝั่งเหนือกับฝั่งใต้ออกจากกัน

เหมือนบ้านเราที่ถูกสีขีดเส้นแบ่งข้างให้ยืนอยู่คนละฝั่งทั้งที่เหยียบยืนอยู่บนดินผืนเดียวกัน ตอนหนึ่งพวงสร้อยสะท้อนความเป็นเยอรมนีที่ซ้อนทับกับสถานการณ์บ้านเราในบางแง่ว่า

“…คำว่าชาตินิยมดูจะเป็นบทเรียนอันแสนเจ็บปวด แต่ถ้าถามว่ายังมีกลิ่นอายคอมมิวนิสต์มั้ย ก็ยังมี ผู้คนยังเหยียดกันมั้ย ก็ยังมี แต่ที่นี่ก็มีพื้นที่ให้ระลึกถึงอดีตและได้เรียนรู้แบบไม่ปกปิด

“เบอร์ลินสอนให้เรามองเห็นปัญหาของบ้านตัวเองด้วยมุมมองอีกแบบ ไม่ใช่ว่าเขาไม่มีปัญหา แต่ที่นี่สอนให้เห็นว่าประวัติศาสตร์เป็นสิ่งที่ควรคู่อยู่กับปัจจุบัน ไม่ใช่เรื่องที่ควรปล่อยทิ้งไว้ให้รกร้าง หรือเก็บซ่อนเรื่องราวไม่ดีไว้ไม่ให้เรียนรู้ แล้วเชิดชูแต่ด้านดีและชัยชนะที่เขียนเองเท่านั้น…”

นี่อาจจะไม่ใช่หนังสือบันทึกการเดินทางที่ดีที่สุดที่ถ้าพลาดแล้วต้องเสียดาย มันไม่เจ๋งถึงขั้นนั้น

แต่อย่างน้อยมันก็น่าจะช่วยเปิดมุมมองให้เราได้, ทั้งมองชาติอื่น และมองชาติตัวเอง

ป.ล. ขอบคุณนางแบบ “ถุงเงิน” นางแอ็กติ้งเหมือนอ่านหนังสือออก เป็นแมว บก. ต้อง (ทำเป็น) อ่านหนังสือได้นะคะ 555 #ถุงเงินแมวหนังสือ

คุยกันตรงนี้เลยค่ะ